28 Eyl FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 62
Dünya’da İngiltere ve Fransa’daki Kovid-19 vaka artışları dikkat çekerken, Avrupa için merakla beklenen satın alma yöneticileri endekslerinin (PMI: Purchasing Manager Index) beklentilerin altında kalması, ekonomik toparlanmanın da beklenenden daha yavaş gerçekleştiği yorumlarına yol açtı. Korona virüs artışlarından kaynaklandığı değerlendirilen yavaşlamada Avrupa borsaları haftayı karışık seyir ile geçirirken, geçtiğimiz haftalarda teknoloji hisseleri öncülüğünde değer kaybeden ABD borsaları ise haftanın son işlem günlerinde yine teknoloji hisseleri öncülüğünde değer kazanarak haftayı pozitif yönde kapattı. Ancak geçmiş haftalardaki yaşanan kayıplar henüz tam anlamı ile geri alınabilmiş değil.
Dolardaki güçlü seyir devam ederken, Euro Dolar paritesi 1,1617’li seviyelere kadar geriledi. ABD’de dayanıklı tüketim malları siparişleri Ağustos ayında beklentilerin altında kaldı. Üst üste dört aydır yükselen siparişler %0,4 oranında artış kaydederek 232,8milyar Dolara çıktı. ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, ABD Temsilciler Meclisinin Kovid-19 Krizi Alt Komitesi’nde yaptığı konuşmada, gidilecek yolun daha çok olduğunu, FED ile birlikte kongrenin de destek vermesi halinde ekonomik toparlanmanın daha da hızlı gerçekleşeceğini ve mali desteğe de ihtiyaç duyulabileceğini ifade etti. ABD’de işsizlik maaşı başvuruları bin kişi artarak 740 bin kişiye yükseldi.
Dün sabah saat 6:00’da Ermenistan’ın Azerbaycan sivil yerleşim yerlerine ateş açması sonucu bölgede çatışmalar başladı. Azerbaycan ordusu karşı saldırı başlatarak Ermenistan’ın askeri araçlarını imha etti. Ermenistan’ın saldırısı sonucu can kaybı ve yararlıların olduğu bildirilirken bölgedeki gelişmeler hafta içinde yakından takip edilecek.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (Kurul) toplantısı kararı sonrası, piyasa beklentisinin aksine politika faizi olan bir haftalık vadeli repo ihale faiz oranı %8,25’ten %10,25’e yükseltildi. İzleyen günlerde Türk Lirasının ağırlıklı fonlama maliyetinin ne seviyede oluşacağı piyasalar tarafından yakından takip ediliyor olacak.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açıklanan Ağustos ayı yabancı ziyaretçi sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre %71,2 azalarak 1 milyon 814 bin kişi olarak gerçekleşti. Yine yabancı ziyaretçi sayısı Ocak-Ağustos ayları arası önceki yılın aynı dönemine göre %76,6 azalış göstererek 7 milyon 255 bin kişi olarak gerçekleşti. 932 bin kişi olan bir önceki aya göre ziyaretçi sayısına göre ise artış %94,5 olarak kaydedildi.
Kaynak: yigm.ktb.gov.tr
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 12/04/2020 tarihli basın açıklamasında düşürdüğü, bankaların, konsolidasyona tabi yurtdışındaki kredi kuruluşu ve finansal kuruluş niteliğini haiz ortaklıklarıyla gerçekleştirdiği işlemler hariç olmak üzere, 25/09/2020 tarihli ve 9169 sayılı kararı ile, yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı Türk Lirası olan para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemlerine ilişkin limitleri artırdı. Bu kararla yabancıların Türk Lirası’na ulaşımı kolaylaştırılmış oldu.
Kaynak: bddk.org.tr
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve TCMB işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre %3,2 oranında arttı; Ağustos ayında 79,4 olan endeks, Eylül ayında 82,0 oldu. Avrupa Komisyonu Ekonomik ve Finansal İşler Genel Müdürlüğü’nün (European Commission Directorate-General for Economic and Financial Affairs-DG ECFIN) tavsiyeleri doğrultusunda ve endeksin uluslararası karşılaştırılabilirliğini sağlamak amacıyla tüketici güven endeksini oluşturan dört alt endeksten ikisi güncellenmiştir. Güncelleme öncesi duruma göre hesaplanan tüketici güven endeksi ise, Eylül ayında bir önceki aya göre %3,7 oranında arttı; Ağustos ayında 59,6 olan endeks, Eylül ayında 61,8 oldu.
Kaynak: tuik.gov.tr
Güven endeksi hizmet sektöründe yükselirken perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde düştü. Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Eylül ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe %6,4 artarken, perakende ticaret sektöründe %1,5 ve inşaat sektöründe %2,0 azaldı.
Kaynak: tuik.gov.tr
TCMB tarafından Eylül ayı İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı açıklandı. 2020 yılı Eylül ayında, imalat sanayinde faaliyet gösteren 1741 işyeri tarafından İktisadi Yönelim Anketi’ne verilen yanıtlar toplulaştırılarak değerlendirilmiştir. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı, bir önceki aya göre 1,3 puan artarak % 74,6 seviyesinde gerçekleşmiştir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 1,3 puan artarak % 74,3 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Kaynak: tcmb.gov.tr
TÜRK-İŞ tarafından yaptırılan araştırmaya göre 2020 Eylül ayında;
- Dört kişilik bir ailenin asgari düzeyde yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.447,72 Türk Lirası,
- Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 7.973,02 Türk Lirası,
- Bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.002,55 Türk Lirası oldu.
Kaynak: turkis.org.tr
Haftayı en sakin geçiren petrol fiyatları olurken altın gevşemeye devam etti. Ons altın 1.862 Dolar seviyesine kadar geri çekildi. BDDK kararı sonrası Dolar Türk Lirası 7,51 seviyesine kadar geriledikten sonra kademe kademe artarak 7,66 seviyesine kadar çıkarken tahvil faizleri de TCMB’nin faiz kararı sonrası düşüşünü devam ettirerek 2 yıllık tahvilde %13,45 ve 10 yıllık tahvilde ise %13,03 seviyelerinden haftayı tamamladı.
TCMB’nin ve BDDK’nın aldığı kararlar sonrası Borsa İstanbul, dünya borsalarından pozitif ayrışarak Dolar bazında yükselen tek piyasa oldu. Ayrıca Eylül başından bu yana da Japonya’dan sonra en çok yükselen ikinci borsa olarak dikkat çekti.
Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı