FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 89

FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 89

Dünyada ve ülkemizde korona virüse karşı önlemler daha da sıkılaştırılırken, aşı çalışmalarının da etkin bir şekilde yürütülmesine çalışılıyor. Dünya genelinde toplam vaka sayısı 130 milyonu geçerken ölenlerin sayısı 2,9 milyona yaklaştı. Ülkemizde ise günlük vaka sayısında 40 bin eşiği aşıldı. Dünya çapında iki doz aşı uygulaması tamamlanan kişi sayısı 138 milyonu bulurken aşılanan kişi sayısı da 637 milyonu geçti. Türkiye’de ilk aşısı tamamlanan kişi sayısı 16,9 milyon, iki doz aşı uygulaması tamamlanan kişi sayısı da 7 (yaklaşık nüfusun %8,4’ü) milyonu geçti. Aşı uygulaması tamamlanan kişi sayısı ABD’de 54,4 milyon (nüfusun %16,62’si), Avrupa Birliği (AB)’de 22,8 milyon (nüfusun %4,4’ü), İngiltere’de 5 milyon (nüfusun %7,44’ü) oldu. Dünyada aşı üretiminin de 1 milyar dozu geçtiği belirtiliyor.

Kaynak: jhu.edu

ABD Başkanı Biden’ın Rus Lider Putin’e katil demesinin sonrasında Arktik bölgesinde nükleer enerji ile çalışan 3 Rus denizaltısının buzları kırarak yüzeye çıkmasıyla yapılan gövde gösterisi, Karadeniz’de Nato’nun  (Türk uçakları ile birlikte) Rus uçaklarına önleme  faaliyetlerinde bulunması ve Rusya’nın Ukrayna’nın Donbas bölgesine askeri yığınak yapması gerilimi arttırdı. Piyasalar hafta başında Ukrayna’daki gelişmeleri yakından takip ediyor olacak.

Küresel ölçekte ilk çeyrek döneme ilişkin büyüme verilerinde olumlu seyir sürerken enflasyonda düşük seyir devam ediyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, yılın sonuna doğru aşı uygulamalarının da etkisi ile küresel ekonomik toparlanmada hızlanma beklediklerini ve 2022 yılına ilişkin büyüme beklentisini de yukarı yönlü revize edeceklerini açıkladı.

Mart ayında Çin İmalat Sanayi Satın Alma Yöneticileri (PMI-Purchasing Managers’ Index) Endeksi 51,9, Hizmet sektörü PMI 56,3 , Euro bölgesi İmalat Sanayi PMI 62,5 , yeni siparişler endeksi de Mart ayında 57,8’den 64,3’e yükseldi. Yurt içinde de Şubat ayında 51,7 olan İstanbul Sanayi Odası (İSO) İmalat Sanayi PMI Endeksi Mart ayında 52,6’ya yükseldi.

ABD Başkanı Biden, 8 yıl sürmesi planlanan ve 2,25 trilyon Dolarlık alt yapı yatırımı paketini açıkladı. Planlanan yatırım harcamalarının gelecek 15 yıldaki yapılacak vergi artışlarından karşılanacağı açıklandı. ABD Mart ayı Tarım Dışı İstihdam verisi beklentilerin üzerinde 916 bin kişi artarak Ağustos 2020’den bu yana en yüksek artışa ulaştı. İstihdam verisi sonrası Mart ayı işsizlik oranı %6’ya gerilemiş oldu.

Hafta başında ABD’de Archegos Capital şirketinin bazı hisse senedi pozisyonlarında açıkta kalarak teminat tamamlama çağrısının (margin call) devreye girmesi sonucu oluşan hisse satışları piyasalarda endişe yarattı. Söz konusu işlem nedeniyle bankalar nezdinde oluşan zararın 5-10 milyar Dolar arasında olabileceği ifade ediliyor. Önümüzdeki dönemlerde piyasalarda buna benzer başka işlemlerin olması ihtimali üzerinde tartışmalar devam ederken ABD Hazine Bakanı Yellen Hedge fonların riskleri ve etkilerinin değerlendirileceği bir çalışma grubunun oluşturulacağını bildirdi.

OPEC+ ülkeleri, Suudi Arabistan’ın çağrısı üzerine üretim kısıtlamasının hemen değil Mayıs ayından itibaren kademeli olarak kaldırılmasına karar verdi. Bu kararın ardından ve güçlü talep beklentileri ile Brent Petrol %4,7 artışla haftayı 64,9 ve WTI Petrol ise %4,9’luk artışla haftayı 61,45 Dolar seviyesinden tamamladı.

Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, martta tüm zamanların en yüksek aylık ve ilk çeyrek ihracat rakamlarına ulaşıldığını belirterek, “Bu ihracatçılarımızın bir zaferidir.” dedi. Pekcan, aylık ihracat tutarları bakımından çok önemli yeni bir rekor elde edilmiş olduğunu, Mart ayında ihracatımızın, geçen sene mart ayına göre yüzde 42,2 artışla 18 milyar 985 milyon Dolara ulaştığını ve bunun, tüm zamanların en yüksek aylık ihracat rakamı olduğunu ifade etti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu Genel Kurul toplantısında yaptığı konuşmasında;

  • Fiyat istikrarı şeklinde tanımlanmış ve Hükümetimizle birlikte belirlenmiş olan orta vadeli enflasyonu %5 seviyesine indirme hedefine sıkı sıkıya bağlı olduklarını, bu hedefe ulaşmak için para politikası araçlarını uygun bir şekilde kullanacaklarını,
  • Önümüzdeki dönemde, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı temel politika aracı olmaya devam edecek ve para politikasını sade bir operasyonel çerçevede uygulamayı sürdüreceklerini,
  • Enflasyonla mücadele kararlılığımızla, Türk Lirasının gücünü ve itibarını sağlanacağını,
  • Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana kadar politika faizini, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturmaya devam edeceklerini ve
  • Uygulanacak politikalarda, şeffaflık ve öngörülebilirlik ilkelerine bağlı olarak alınan kararların kamuoyuyla paylaşılacağı yönündeki açıklamalarının önemli noktalar olduğunu değerlendiriyoruz.

Türkiye Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) geçtiğimiz hafta 50. Kuruluş yılını kutladı ve Genel Kurulu’nu gerçekleştirdi. Genel Kurul’un açılış konuşmasında ekonomi ile ilgili olarak; Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Tuncay Özhilan’nın “Sokaktaki vatandaştan iş insanlarına kadar herkesi ilgilendiren kronik problemimiz TL’nin değerindeki yüksek oynaklıktır. TL’deki değer kaybının bir nedeni döviz geliri üretme kapasitesinin düşüklüğü ise bir diğer nedeni de geleceğe ilişkin belirsizlik ve güvensizliktir. Sorun şiddetlenince rezervlerden döviz satarak TL’nin değerini korumaya çalışmak, ancak kısa süre için işe yarar.

Aynı sorunun hep tekrarlamaması için ekonomik yapının dönüşüp döviz gelirlerinin artırılması ve ekonomi yönetiminin güven sağlaması gerekir” ve Yönetim Kurulu Başkanı Simone Kaslowski’nin de “Demokratik hukuk devletlerinde kamusal alanda hizmet gören kişilerin atanması, görevden alınması, kısaca devlet personel rejimi, yasamadan aldığı güç ile yürütmenin uhdesinde olan bir konudur ve öyle olmalıdır. Zira hükümet, programı çerçevesinde, en uygun insan kaynaklarıyla amaçlarına ulaşmak isteyecektir. Bu tür görev değişikliklerinde, ancak şeffaflık ve hesap verilebilirlik dikkate alındığında piyasa ekonomisinin daha sağlıklı çalışması sağlanır.” ifadesinde bulundular.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Şubat ayı Dış Ticaret İstatistiklerini açıkladı. Geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2021 yılı Şubat ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre %9,6 artarak 16 milyar 9 milyon dolar, ithalat %9,4 artarak 19 milyar 308 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yine TÜİK Mart ayı Ekonomik Güven Endeksi’ni yayınladı. Ekonomik güven endeksi Şubat ayında 95,8 iken, Mart ayında %3,3 oranında artarak 98,9 değerine yükseldi. Ekonomik güven endeksindeki artış, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet ve perakende ticaret sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı.

Yeni ekonomi düzenlemelerine ilişkin kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. Teklifte;

  • Kurumlar vergisinin 2021 yılı için %25, 2022 yılı için %23 oranında arttırılması,
  • Yiyecek içecek sektöründe çalışanların nisan ve mayıs aylarında çalışmaları halinde ücret desteğinin 1.500 TL olması ve ücretsiz izne çıkarılanların ücretlerinin de 1.500 TL’ya çıkarılması,
  • Çiftçi borçlarının yapılandırılması vb. konular yer alıyor.

 

Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı

Bülteni pdf olarak indir