21 Haz FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 100
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), pandeminin yarattığı, ekonomik sıkıntılar, işsizlik, kısıtlamalar, stres vb. nedenlerle küresel düzeyde intiharların arttığını duyurdu. Normalleşmeye adım adım yaklaşılırken ve ülkelerin seyahat kısıtlamaları birbiri ardına esnetilirken ortaya çıkan virüsün Delta varyantı endişelere sebep oluyor. İlk olarak Hindistan’da görülen yeni varyant İngiltere, Rusya ve bazı ülkelerde günlük vaka sayılarında artışa yol açıyor. Mevcut aşıların bu varyanta karşı etkililikleri henüz netlik kazanmazken, virüse yakalananlarda görülen belirtilerin farklılık arz etmesi de teşhislerin konulmasında sorunlar yaratıyor. Ülkemiz genelinde uygulanan aşı miktarı 40 milyonu aşarken dünyada da 2,6 milyar kişiye aşı yapılmış durumda. Virüsün İngiltere’de çıkan varyantı Alfa, Güney Afrika’da çıkan varyantı Beta, Brezilya’da çıkan varyantı Gama ve Hindistan’da çıkan varyantı da Delta olarak tanımlanıyor.
Geçtiğimiz haftaya ABD Merkez Bankası (FED) toplantısı ve sonrası yapılan açıklamalar damgasını vurdu. Önceki toplantıda FED üyelerince faiz artışı olmayacağı yönünde beklentiler paylaşılırken, bu toplantıda 2023 yılına kadar 2 faiz artışı olacağının vurgulanması piyasalarda önemli boyutlarda hareketliliğe sebep oldu. FED aylık 120 milyar Dolarlık varlık alım programına devam etme kararını verirken, Başkan Powell bu toplantının, “varlık alımlarının azaltılmasının konuşma toplantısı” olduğunu belirterek enflasyon riskinin olduğunu kabul etti. Toplantı sonrası Dolar endeksi 92,3 seviyesine kadar yükselirken, Euro/Dolar paritesi de gerileyerek 1,186’yı gördü. Ons altın önemli boyutta düşerken, borsa endekslerinde de gerilemeler yaşandı. Gelişmekte olan para birimleri de Dolar karşısında değer kaybetti. Haftayı Dolar Türk Lirası 8,73 ve Türkiye 5 yıllık Kredi Temerrüt Takas (Credit Default Swap CDS) göstergesi de 382,62 puan seviyesinden tamamladı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde Varlık alım programının halen devam etmesi gerektiğini, ekonomik toparlanmaya ilişkin net sinyallerin alınması halinde programın sona ermesi konusunun ele alınması gerektiğini dile getirdi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Liderler Zirvesi nedeniyle bulunduğu Brüksel’de ikili temasları kapsamında ABD Başkanı Joe Biden ile görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Liderler Zirvesi’nin ardından düzenlediği basın toplantısında, “Üye devletler, kurucu ilkelerine sahip çıkmalı ve İttifak’ı güçlendirmelidir. Akdeniz’den Karadeniz’e, Avrupa’dan Asya’ya kadar NATO’nun sağladığı güvenlik şemsiyesine ihtiyaç duyulan her yerde, İttifak aktif rol üstlenmelidir. Dönem sorumluluktan kaçma değil, elini taşın altına koyma dönemidir. Bilhassa NATO’nun küresel sınamalar karşısında daha etkin inisiyatifler üstlenmesi gerekmektedir” dedi. Sn. Erdoğan ABD Başkanı Biden ile yapmış olduğu görüşmede; “Neticede son derece yararlı ve samimi bir görüşme oldu. Her alanda karşılıklı saygı ve çıkara dayalı verimli bir iş birliği döneminin başlaması noktasında güçlü bir iradenin olduğunu görüyorum. Sayın Biden ile önümüzdeki dönemde bu hedefler doğrultusunda iş birliğimizi artıracağız. Türkiye-Amerika Birleşik Devletleri ilişkilerinde çözülemeyecek hiçbir mesele olmadığını, tam tersine iş birliği alanlarımızın sorun başlıklarından daha geniş ve zengin bir görünüm sergilediğini düşünüyoruz. Avrupa-Atlantik coğrafyasının barış, refah ve güvenliğine büyük katkı yapmış olan Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri’nin bundan sonra da aynı hassasiyetle çalışmalarını yürüteceğine inanıyoruz.” şeklinde değerlendirmede bulundu.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Mayıs 2021 Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmelerini yayınladı. 2021 yılı mayıs ayında merkezi yönetim bütçe giderleri 117,9 milyar TL, bütçe gelirleri 104,6 milyar TL ve bütçe açığı 13,4 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Ayrıca, faiz dışı bütçe giderleri 104 milyar TL ve faiz dışı fazla ise 0,6 milyar TL olarak gerçekleşmiştir.
Kaynak: hmb.gov.tr
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yapmış olduğu Para Politikası Kurulu toplantısından sonra %19 olan politika faizinde değişikliğe gitmeyerek sabit tutulmasına karar verdi. Yapılan basın duyurusunda; Gelişmiş ülkeler başta olmak üzere dünya genelinde aşılamanın hızlanması küresel ekonomide toparlanma sürecini desteklediği, emtia fiyatlarındaki artış eğilimi, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerindeki artış uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının yükselmesine yol açtığı, yükselen küresel enflasyon ve enflasyon beklentilerinin uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkilerinin önemini koruduğu belirtildi. Açıklamada ayrıca; “TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli % 5 hedefine ulaşıncaya kadar politika faizi, güçlü dezenflasyonist etkiyi muhafaza edecek şekilde, enflasyonun üzerinde bir düzeyde oluşturulmaya devam edilecektir” ifadesi yer aldı.
Kaynak: tcmb.gov.tr
TCMB tarafından Nisan 2021 Konut Fiyat Endeksi (KFE) açıklandı. Buna göre; 2021 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre %2 oranında artan KFE, bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %32,4 ve reel olarak ise %13 oranında artmıştır. İstanbul, Ankara ve İzmir’in konut fiyat endekslerindeki gelişmeler değerlendirildiğinde, 2021 yılı Nisan ayında bir önceki aya göre, sırasıyla %1,5, 1,5 ve 1,4 oranlarında artış̧ gözlenmiştir. Endeks değerleri bir önceki yılın aynı ayına göre, İstanbul, Ankara ve İzmir’de sırasıyla %28,6, 29,8 ve 34,3 oranlarında artış̧ göstermiştir.
Kaynak: tcmb.gov.tr
Yine TCMB tarafından Nisan 2021 Ödemeler Dengesi İstatistikleri açıklandı. Cari işlemler açığı, bir önceki yılın Nisan ayına göre 3.584 milyon Dolar azalarak 1.712 milyon Dolar olarak gerçekleşmiştir. Bunun sonucunda on iki aylık cari işlemler açığı 32.737 Dolar olmuştur. Bu gelişmede, ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 2.332 Dolar azalarak 1.513 milyon Dolara gerilemesi ve geçen yılın Nisan ayında 339 milyon Dolar net çıkış kaydeden hizmetler dengesi kaleminin bu ayda 811 milyon Dolar net giriş kaydetmesi etkili olmuştur.
Kaynak: tcmb.gov.tr
Vaka sayılarının artmasına rağmen Rusya Türkiye uçuşlarını22 Haziran’dan itibaren başlatıyor. Fransa’da Türkiye’yi seyahat kısıtlaması ülkelerin yer aldığı kırmızı listeden çıkartarak Türkiye’den gelen yolculara uygulanan 10 günlük karantina uygulamasını da kaldırdı.
Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı