FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 143

Ukrayna’nın savaşın en ağır darbelerinden biri olan Rus donanmasının Karadeniz amiral gemisini batırma sorumluluğunu üstlenmesinin ardından çatışmalar şiddetlendi. Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve Dmitry Medvedev, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılması halinde Rusya’nın Baltık bölgesinde nükleer silahlar ve hipersonik füzeler konuşlandıracağını söyledi. Derecelendirme kuruluşu Moody’s, Rusya’nın dolar tahvillerini ruble olarak ödemeye çalıştığı için temerrüde düşebileceğini açıkladı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), virüs kaynaklı ölümlerin pandeminin ilk günlerinden bu yana en düşük seviyesine gerilemesine rağmen Kovid-19′un küresel acil durum konumunda olduğunu söyledi. WHO, 10 Nisan’da sona eren haftada korona virüsden 22.000′den fazla ölümün, 30 Mart 2020′den bu yana en düşük seviye olduğunu açıkladı. WHO Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, kovid ölümlerinin azalmasının iyi haber olduğunu, ancak bazı ülkelerde vakalarda hala ani artış yaşandığını söyledi. Tedros, bir WHO komitesinin bu hafta oybirliğiyle kovid’in bir halk sağlığı için acil durumu olmaya devam ettiğini kabul ettiğini söyledi. Çin’in Merkezi Henan eyaletinde, Apple tedarikçisi Foxconn da dahil olduğu şirketlerin üretim tesislerine ev sahipliği yapan bir sanayi bölgesi olan Zhengzhou, cuma günü “salgının duruma göre ayarlanmak üzere” 14 günlük bir karantinaya alındı.

Ekonomistler, kısıtlamaların bu yıl Çin’in ekonomik büyümesi üzerinde baskı oluşturacağını söylüyorlar.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, Washington’da yaptığı açıklamada;

  • Savaşın ekonomik sonuçları hızla yayılırken, dünyanın en savunmasız insanlarını vurduğunu,
  • Yüz milyonlarca aile zaten düşük gelirle, yüksek enerji ve gıda fiyatları ile mücadele ettiğini, savaşın bunu daha da kötüleştirdiğini ve eşitsizliği daha da artırdığını,
  • Hem 2022 hem de 2023 için küresel büyümede daha fazla düşüş öngördüklerini,
  • Pandeminin üstüne gerçekleşen bu savaşın son yedi hafta içinde dünyada ikinci bir büyük kriz yarattığını ve bu durumun kovidden geriye doğru tırmanarak son iki yılda kaydettiğimiz ilerlemenin çoğunu aşındırmaya başladığını,
  • Ayrıca bunlara, artan jeopolitik ve ekonomik bloklara bölünme tehdidini eklemek gerektiğini” söyledi.

ABD’de mart ayında manşet Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), bir yıl öncesine göre %8,5 artarak Aralık 1981′den bu yana en yüksek yıllık artış olarak kayda geçti. Artan gıda, enerji ve barınma maliyetleri bu oranın artmasında etkili oldu. Çalışma Bakanlığı verilerine göre, tüketicilerin günlük ürünler için ödediği fiyatlar mart ayında Reagan yönetiminin ilk günlerinden bu yana en yüksek seviyelerine yükseldi. ABD 10 yıl vadeli Hazine kağıdı getirisi 2019’dan bu yana ilk kez % 2,8 seviyesine çıktı. Diğer yandan mart ayında enflasyon;

  • Euro bölgesinde de tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak %7,5 seviyesinde,
  • İngiltere’de son 20 yılın en yüksek seviyesine çıkarak %7,
  • Rusya’da son 20 yılın en üst seviyesine çıkarak %17,5 ve
  • Çin’de %8,3 olarak gerçekleşti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan (TCMB) faiz oranlarına ilişkin yapılan duyuruda, Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu başkanlığında toplanan Para Politikası Kurulu’nun, politika faizinin %14’te sabit tutulmasına karar verdiği bildirildi. Duyuruda, etkisi sürmekte olan jeopolitik risklerin, küresel ve bölgesel iktisadi faaliyet üzerindeki aşağı yönlü riskleri canlı tuttuğu ve belirsizliklerin artmasına yol açtığı belirtildi. Küresel gıda güvenliğindeki belirsizliklerin, emtia fiyatlarındaki yüksek seyrin, enerji başta olmak üzere bazı sektörlerdeki arz kısıtlarının daha da belirgin hale gelmesinin ve taşımacılık maliyetlerindeki yüksek seviyenin uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının artmasına yol açtığı vurgulandı. Kaynak: aa.com.tr

TCMB, Görünmeyen İşlemler Genelgesi’nde yaptığı güncellemeyle, döviz kazandırıcı hizmetler ve işlemlerden elde edilen dövizin istenildiği kısmı kadar bankalara satılması halinde, banka bu dövizin en az % 40’nı Merkez Bankasına satmasına karar verdi. TCMB, bugün yayımladığı ihracat genelgesi kapsamında ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esaslarına ilişkin ayrıntıları düzenlemişti. Buna göre ihracatçının döviz gelirlerinden TCMB’ye satış zorunluluğu % 25’ten % 40’a çıkarılmıştı.
Kaynak: aa.com.tr

BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 18,96 puan artarken, toplam işlem hacmi 33,1 milyar lira seviyesinde gerçekleşti. Bankacılık endeksi % 1,30, holding endeksi % 0,44 değer kazandı. Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran % 3,33 ile tekstil deri, tek gerileyen ise % 0,13 ile kimya, petrol, plastik oldu. 7 hafta üst üste yükseliş eğilimini sürdüren BIST 100 endeksi, bankacılık hisseleri öncülüğünde günü % 0,77 değer kazancıyla tamamlayarak hem günlük hem de haftalık kapanış rekorunu 2.494,37 puana taşıdı.
Kaynak: aa.com.tr

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Türkiye genelinde konut satışları Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %20,6 artarak 134 bin 170 oldu. Konut satışlarında İstanbul 23 bin 974 konut satışı ve %17,9 ile en yüksek paya sahip oldu. Satış sayılarına göre İstanbul’u 12 bin 609 konut satışı ve %9,4 pay ile Ankara, 8 bin 51 konut satışı ve %6 pay ile İzmir izledi. Konut satış sayısının en az olduğu iller sırasıyla 25 konut ile Ardahan, 82 konut ile Bayburt ve 103 konut ile Tunceli oldu. Konut satışları Ocak-Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %21,7 artışla 320 bin 63 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satışları mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %31,0 artarak 5 bin 567 oldu. Mart ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı %4,1 oldu. Yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırayı 2 bin 245 konut satışı ile İstanbul aldı. İstanbul’u sırasıyla bin 434 konut satışı ile Antalya, 347 konut satışı ile Ankara izledi.
Kaynak: tuik.gov.tr

TÜİK, Mart ayı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi’ni yayınladı. Tarım-ÜFE’de (2015=100), 2022 yılı Mart ayında bir önceki aya göre %12,02, bir önceki yılın Aralık ayına göre %46,31, bir önceki yılın aynı ayına göre %84,11 ve on iki aylık ortalamalara göre %36,59 artış gerçekleşti. Sektörlerde bir önceki aya göre tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %11,50, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %17,49 ve balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde %25,66 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %6,20, tek yıllık bitkisel ürünlerde %12,56, çok yıllık bitkisel ürünlerde %16,98 artış gerçekleşti.
Kaynak: tuik.gov.tr

TÜİK Şubat ayı Sanayi Üretim Endeksi’ni yayınladı. Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2022 yılı Şubat ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %6,1, imalat sanayi sektörü endeksi %14,4 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %4,9 arttı.
Kaynak: tuik.gov.tr

TÜİK Şubat ayı Ücretli Çalışan İstatistiklerini yayınladı. Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı 2022 Şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %7,1 arttı. Ücretli çalışan sayısı bir önceki yılın aynı ayında 12 milyon 695 bin 710 kişi iken, 2022 yılı Şubat ayında 13 milyon 602 bin 642 kişi oldu. Ücretli çalışanların alt detaylarına bakıldığında; 2022 yılı Şubat ayında ücretli çalışan sayısı yıllık olarak sanayi sektöründe %5,9 inşaat sektöründe %1,3 ve ticaret-hizmet sektöründe %9,1 arttı.
Kaynak: tuik.gov.tr

Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı
Dr.Öğr.Üyesi Gizem Vergili

Bülteni pdf olarak indir