FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 99

Dünya genelinde onaylanan toplam 12 aşı türü ile beraber aşı uygulamaları da 2,26 milyarı geçti. Aşıların %51’nin dünya nüfusunun %13’üne sahip ülkelerin elinde olması çalışmaların adil bir şekilde yürütülmediği yönündeki eleştirileri arttırıyor. İngiltere’nin Cornwall kentinde düzenlenen G7 zirvesinde de protestocular eylem yaparak aşı eşitsizliğine dikkat çektiler.

Uzmanlar çalışmaların mevcut yaklaşım ile devam etmesi durumunda dünya nüfusunun %75’ine iki doz aşı uygulamasının ancak 5 yılda tamamlanabileceğini belirtiyorlar.

Hindistan’da son 10 günün en düşük vaka sayısına ulaşılırken, İngiltere’de artan vaka sayıları nedeniyle 21 Haziran’da kaldırılması planlanan kısıtlamaların devam ettirilmesi konusu gündeme geldi. Yine Moskova’da artan vaka sayıları nedeniyle 15-19 Haziran tarihleri arası şehirde tatil ilan edilerek bazı iş yerlerine de kısıtlamalar getirildi. Ülkemizde vaka sayıları 6 bin civarında seyrederken aşı uygulaması 33 milyonu geçti.

ABD’de işsizlik maaşı başvurularında düşüş yaşanırken, enflasyon %5 ile son 13 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Baz etkisinden de kaynaklı bu yükselişin ardından ABD Merkez Bankası’nın (FED) enflasyondaki artışın geçici olduğunu vurgulamaya devam etmesi nedeniyle piyasalar iyimserliğini korurken ABD 10 yıllık tahvil faizleri %1,44 seviyelerine kadar geriledi.

Avrupa Merkez Bankası (ECB)’de geçtiğimiz hafta yaptığı toplantı sonrasında faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gitmezken, 3 ay öncesine göre ekonomiye bakışında daha iyimser olunduğunu ve 1,85 trilyon Euro’luk varlık alım programını da hızlandıracağını açıkladı. Yine ECB Başkanı Lagarde, tarafından enflasyondaki artışın baz etkisi nedeniyle ve geçici bir yükseliş sergilediği dile getirildi.

Çin’de mayıs ayı tüketici enflasyonu %1,3 iken, üretici enflasyonu son 13 yılın en üst düzeyine çıkarak %9 olarak gerçekleşti. Bu artışın özellikle gıda tarafında gerçekleştiği ve küresel ölçekte etkilerinin olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.

Uluslararası para fonu (IMF) Yürütme Kurulu, Türkiye ile ilgili görüşünü açıkladı. Türkiye’de pandemi nedeniyle, büyümenin dış kaynaklı kredi ve teşviklere bağımlı hale geldiği, büyümenin ağırlıklı olarak borçla finanse edildiği ve bu nedenle cari açığın arttığı belirtildi. Ayrıca, devlet bankalarının öncülük ettiği hızlı kredi büyümesi ve yüksek enflasyonun, para politikasının güvenilirliğini zayıflattığı, dolar mevduatlarını arttırdığını, Türk Lirası üzerindeki baskı nedeniyle de rezerv kayıplarının da yaşandığı dile getirildi. IMF bu yıl büyümenin %5,8 enflasyonun ise %16,5 olmasını beklerken, son 5 yıl için yıllık bazda büyümenin %3 enflasyonun ise %12,5 oranında olacağını tahmin ediyor.

Kaynak: imf.org

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Ankara Sanayi Odası (ASO) Meslek Komiteleri Ortak Toplantısı’nda; Enflasyonla mücadele bu ülkenin refahı için kazanılması gereken bir savaş olduğunu dile getirirken, ülkelerin ekonomik istikrar için uyguladığı bu politikaların küresel enflasyona, bütçe açıklarına ve borçluluk seviyelerine çok ağır yükler getirdiğine dikkati çekerek, “İçinde bulunduğumuz süreçte hem yapısal hem de dönemsel pek çok riskle karşı karşıyayız. Oluşan hasarın giderilmesi de maalesef zaman alacağını dile getirdi. Diğer yandan Sn. Elvan son dönemde üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasında artan makasın kendilerini oldukça rahatsız ettiğini, üretici fiyatlarının hızlı yükselişinde döviz kuru geçişkenliği ve artan küresel emtia fiyatları nın temel rol oynadığını ve ülkemizin bu alandaki kırılganlıklarını azaltmak üzere yapısal politikalara hız kazandırılacağını ifade etti.

Kaynak: aa.com.tr

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Beklenti anketinin ismini “Piyasa Katılımcıları Anket” olarak değiştirerek, Haziran 2021 anketini açıkladı. Buna göre;

  • Cari yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi bir önceki anket döneminde %13,81 iken, bu anket döneminde %14,46 ,
  • BİST Repo ve Ters-Repo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi, TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti cari ay sonu beklentisi ve TCMB bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı cari ay sonu beklentisi bir önceki anket döneminde olduğu gibi %19 ,
  • Cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 8,71 TL iken, bu anket döneminde 8,95 TL olarak açıklanmıştır.

Kaynak: tcmb.gov.tr

Geçen hafta Türk Lirası dolar karşısında %4 değer kazanarak 8,28 seviyelerine kadar gerilerken, Euro Türk Lirası kurunda da 10,845 seviyeleri görüldü. Türk Lirası gelişmekte olan ülke para birimleri arasında en fazla değer kazanan para birimi oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Nisan 2021 Sanayi Üretimi Endeksini açıkladı. Sanayi üretimi yıllık %66 artarken, sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2021 yılı Nisan ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %25,5, imalat sanayi sektörü endeksi %72,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %26,6 arttı. Baz etkisi nedeni ile yıllık olarak artan sanayi üretimi aylık olarak 11 ay sonra ilk defa daralmış oldu.

Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı

Bülteni pdf olarak indir