15 Kas FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 121
Dünya nüfusunun yarısından fazlasına henüz bir doz aşı ulaşmamışken son haftalarda başta Avrupa olmak üzere birçok ülkedeki vaka sayılarındaki artış dikkat çekiyor. Avusturya’da iki doz aşı olmayanlar ile ilgili kısıtlama kararı getirilirken, aşı olmayanların da ülkeye girişlerin yasaklandığı belirtiliyor. Almanya’da bir günlük vaka sayısı 50 binin üzerine çıktı. Almanya Başbakanı Merkel, gelecek günlerin zorlu geçebileceği uyarısında bulundu. Hollanda’da vaka artışları nedeniyle 3 haftalık kısmi kapanma kararı alındı. Ülkemizde de aktif vaka sayısında artış gözlemlenirken, 18 yaş ve üzeri hatırlatma dozlarının da başlatıldığı duyuruldu.
İskoçya’nın Glasgow kentinde yapılan BM İklim Değişikliği Konferansı’nda ülkeler bazı itirazlara rağmen 2030 yılına kadar emisyon azaltma niyetlerini belirttikleri Glasgow İklim Paktı’nı imzaladılar.
ABD’de Tüketici Fiyatları Ekim ayında %6,2 seviyesine yükselirken 31 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Pandemi kaynaklı arz kıtlığı ve güçlü tüketici talebi devam ederken çekirdek endeks de %4,6 arttı. Açıklanan veri sonrası yüksek enflasyonun kalıcı olabileceği, ABD Merkez Bankası (FED)’in varlık alımlarındaki azaltımı hızlandırabileceği ve faiz artırımına beklenenden daha erken gidebileceği endişesi ile borsalarda gerileme yaşanırken tahvil faizlerinde artışlar meydana geldi.
Çin’de de Üretici Fiyat Endeksi rekor seviye olan %13,5 seviyesine yükseldi. Yükselişin, elektrik kesintileri ve küresel emtia fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığı belirtiliyor.
Avrupa’da Eylül ayına ilişkin sanayi üretiminde %0,2’lik beklentilerin altında düşüş gerçekleşirken yıllık bazda %5,2 oranında artış meydana geldi.
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan 2022 Yılı Bütçesini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan Bütçe komisyonuna sundu. Sn. Elvan, sunuşunda; 2021 yılını, geçmiş dönem eğilimlerinin aksine yüksek büyüme ve düşük cari açık ile kapatacaklarını belirtirken, Merkez Bankasının temel görevinin fiyat istikrarını sağlamak olduğu açıklaması dikkat çekti.
Kaynak: hmb.gov.tr
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Eylül ayı Sanayi Üretim Endeksini açıkladı. Sanayi üretimi yıllık %8,9 arttı. Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2021 yılı Eylül ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %7,9, imalat sanayi sektörü endeksi %9,7 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %1,0 arttı.
Kaynak: tuik.gov.tr
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması için zorunlu karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir. Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz ve standart altın cinsinden tesis edilmesi imkânları daha önce atılan adımlarla kademeli olarak azaltılmış ve 1 Ekim 2021 tarihinde Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı sonlandırılmıştı. Bu defa, Türk lirası zorunlu karşılıkların standart altın cinsinden tesis edilmesi imkânı azami oranı %15’ten %10’a düşürülmüştür. Söz konusu imkân kademeli olarak azaltılarak sonlandırılacaktır. Ayrıca, yabancı para mevduat/katılım fonuna uygulanan zorunlu karşılık oranları tüm vade dilimlerinde 200 baz puan artırılmıştır.
Kaynak: tcmb.gov.tr
TCMB Kasım ayı Piyasa katılımcıları Anketi’ni yayınladı. Ankete göre;
- TÜFE’nin ortalama olarak % 23,94 olasılıkla % 16,00 – 16,99 aralığında, % 19,89 olasılıkla ise % 17,00 – 17,99 aralığında,
- Cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 9,22 TL iken, bu anket döneminde 9,98 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 10,01 TL iken, bu anket döneminde 10,93 TL,
- BİST Repo ve Ters-Repo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi bir önceki anket döneminde % 17,82 iken, bu anket döneminde % 15,53 ve
- GSYH 2021 yılı büyüme beklentisi bir önceki anket döneminde % 8,9 iken bu anket döneminde % 9,2 olarak gerçekleşmiştir. GSYH 2022 yılı büyüme beklentisi ise bir önceki anket döneminde olduğu gibi % 4,2 olacağı öngörülmüştür.
Kaynak: tcmb.gov.tr
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, elektrikte TRT payı ile Enerji Fonu kesintilerinin kaldırılacağını açıklamasıyla, faturalarda aktif enerji tüketim bedeli üzerinden toplam yüzde 2,7’lik indirim yapılacak. Elektrik faturalarında aktif enerji bedeli üzerinden yüzde 2 TRT payı ve yüzde 0,7 Enerji Fonu için kesinti yapılıyordu. Faturalarda aktif enerji bedeli üzerinden alınan bu iki kalemin yüzde 18’lik KDV etkisiyle yıllık yaklaşık yüzde 3,2’ye ulaşacağı hesaplanıyor. Aktif enerji bedeli ise abonenin tükettiği enerji miktarının birim fiyatla çarpılmasından elde ediliyor.
ABD yüksek enflasyon verisinin ardından Dolar endeksi yükselerek 95,2 seviyesine geldi. Bu yükseliş nedeniyle birçok ülke para birimi Dolar karşısında değer kaybederken, Euro/Dolar paritesi 1,441 seviyesine geriledi. Türk Lirası da haftalık bazda %2,7 değer kaybederek Dolar karşısında 9,95 seviyelerine geldi.
Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı
Dr.Öğr.Üyesi Gizem Vergili