FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 117

Rusya’da korona virüse bağlı günlük ölüm sayıları 1.000’e yaklaşırken Belçika’da da vaka sayılarında artışlar gözlemleniyor. Hindistan’da Delta Plus varyantına bağlı vakalara ilişkin haberler gelmesine rağmen ülke genelindeki vaka sayılarındaki azalma, yabancı turistlerin girişlerine izin verilmesini sağlıyor.  17 Ekim itibariyle ülkemizdeki toplam vaka sayısı 7 milyon 200 bin toplam vefat sayısı ise 64 bin 200’ü geçmiş bulunmaktadır. İkinci doz aşılanma oranının %75 seviyelerini geçmesi, hastane ve yoğun bakım doluluk oranları pandeminin seyri açısından umut vermektedir. Birçok kesimin okulların açılması ile birlikte Covid-19’un yeniden zirve yapacağı ve yeni bir kapanmanın kapıda olduğu beklentisi boşa çıkmıştır. Bu durum ekonomik toparlanma ve istikrar açısından beklentileri olumlu etkilemektedir.

Piyasalar, korona virüsteki gelişmelerden daha çok emtia ve enerji fiyatlarındaki artışlara ve ABD Merkez Bankası (FED)’in açıklamalarına odaklanmış durumda. Korona virüs kısıtlamalarının gevşetilmesinin ardından talepteki artış, arz darboğazları ve artan enerji ve hammadde fiyatlarıyla karşı karşıya kaldığından, yüksek enflasyon dünya çapında endişe yaratıyor. Brent petrol son üç yılın en yüksek seviyesine çıkarak 85 dolar seviyesini, Batı Teksas Tipi (WTI) petrol ise 82 Dolar seviyesine çıktı. Uluslararası Enerji Ajansının (IEA) yayınladığı son rapora göre petrol talebinde günlük 500 bin varil artış beklenmektedir. Buna gerekçe olarak ise yükselen doğal gaz fiyatları gösterilmektedir. Petrol İhrac Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) de yayınladığı raporla benzer bir duruma işaret etmektedir.

Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Ekonomik Görünüm Raporu’nun Ekim 2021 sayısını “Salgın Sırasında Toparlanma: Sağlık Sorunları, Arz Kesintileri ve Fiyat Baskıları” başlığı ile yayımladı. Küresel ekonomik toparlanmanın devam ettiğine işaret edilen raporda, toparlanmanın yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle aksadığı ve ivme kaybettiğine dikkat çekildi. Raporda, küresel ekonominin 2021’de %5,9, 2022’de %4,9 büyümesinin beklendiği kaydedildi.
Kaynak: aa.com.tr

ABD’de Eylül ayı enflasyonu beklentilere paralel aylık bazda %0,4 yıllık bazda %5,4 seviyesinde gerçekleşti. Bazı FED üyelerinin enflasyon verilerinde kalıcılığın olabileceğine dair açıklamaları piyasalarda endişe ile karşılanıyor. Eylül ayında perakende satışlar beklentilerin üzerinde %0,7 artış kaydetti. Ekimin ilk haftası işsizlik maaşı başvuruları pandeminin başladığı Mart 2020 yılından bu yana ilk defa 300 binin altına inerek 293.000 kişi olarak gerçekleşti.

Yine artan hammadde ve enerji maliyetleri nedeni ile Çin’de de üretici fiyatları son 25 yılın en yüksek seviyesine çıkarak Eylül ayında %10,7 seviyesinde arttı. Uzmanlar Çin ekonomisinin stagflasyona girme riski ile karşı karşıya olduğunu dile getiriyorlar.

Avrupa Merkez Bankası Başkanı Lagarde, Avrupa’da toparlanmanın devam ettiğini, risklerin dengeli seviyede olduğunu ve yüksek enflasyonu geçici olarak göremeye devam ettiklerini ifade etti.

Gelecek hafta salı günü ilk Bitcoin borsa yatırım fonunun yatırımcılara arz edilmesi bekleniyor. Fonun ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu tarafından onaylanmasının ardından Bitcoin haftayı %11 üzerinde artışla 61.672 seviyesinden tamamladı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkan Yardımcıları Prof. Dr. Semih Tümen, Dr. Uğur Namık Küçük ve Para Politikası Kurulu Üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş görevden alındı. Taha Çakmak başkan yardımcılığına, Prof. Dr. Yusuf Tuna Para Politikası Kurulu üyeliğine atandı.
Kaynak: trthaber.com

Görev değişimin ardından piyasalarda faiz indirimlerine devam edileceği beklentisi ile birlikte Türk Lirası yabancı paralar karşısında tarihi düşük seviyelerde değer kaybederken tahvillerde de yükseliş meydana geldi. Dolar Türk Lirası haftayı 9,26 Euro Türk Lirası da 10,75 seviyesinden ve 10 yıllık Türk Tahvilleri de %19,96 faiz seviyesinden tamamladı.

Ülkemizde ilk defa bir muhalefet lideri Türkiye Cumhuriyet Merkezi Bankasını ziyaret etti. CHP lideri Kılıçdaroğlu’na Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak, Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kuşoğlu ile Genel Sekreter Selin Sayek Böke eşlik etti. TCMB’nin bağımsız ve fiyat istikrarından sorumlu, bağımsızlığının sadece bizim için değil, dünya finans piyasaları için de son derece değerli ve önemli olduğunu dile getiren Sn.Kılıçdaroğlu, dövizin kontrol edilememesi, Türk lirasının sürekli değer kaybetmesi bizim açımızdan da, sokaktaki vatandaş açısından da, sanayici açısından da bir sorun olarak önümüzde duruyor. Bu konudaki hassasiyetimizi büyük ölçüde ifade ettik” dedi.
Kaynak: chp.org.tr

TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile TCMB İdari Binası’ndaki görüşmesinin ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı. Kavcıoğlu, Kılıçdaroğlu’nun eleştirilerine yönelik açıklamalar yaptıklarını ifade ederek :”Merkez Bankası ülkenin en gözde, en güzide kurumlarından birisidir. Bu ülkenin her kişisinin sahiplenmesi gereken bir kurumudur. Dolayısıyla Merkez Bankasını yıpratan açıklamaların bizi üzdüğünü buradan da herkese ifade edelim. Merkez Bankası güçlüdür, rezervleriyle rakamlarıyla fiyat istikrarı anlamındaki mücadelesiyle. Gereken kararları Para Politikası Kurulu ile birlikte almaktadır. Bugün rezervlerimiz 125 milyar dolara yaklaşmıştır. Dolayısıyla herkesin bu rakamları gündeme getirmesi hem Merkez Bankasını daha güçlü kılacaktır hem de ülkemizin bu anlamda daha güçlü görünmesini sağlayacaktır. Son 7 ayda 35 milyar dolara yakın Merkez Bankasının rezervi artmıştır. Bu, Merkez Bankasının, ülkemizin gücünü göstermektedir. Rakamlarımız çok güzel bir şekilde gelişmektedir. Bunları anlattık kendilerine, onlar da sağ olsun bizi dinlediler ve karşılıklı görüş alışverişinde bulunduk. Ben tekrar kendilerine teşekkür ediyorum.” dedi.
Kaynak: trthaber.com

Türkiye’nin Kredi Temerrüt Takas risk primi (CDS, Credit Default Swap) son 6 ayın zirvesine çıkarak haftayı 435 seviyesinden tamamladı. Benzinin litre fiyatında 37 kuruş, motorinin litre fiyatında ise 41 kuruş fiyat artışı gerçekleşti.Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikasından (EPGİS) alınan bilgiye göre, benzin zammı pompa fiyatına ortalama 14 kuruş olarak yansıyacak. Kalan 23 kuruşluk kısım ise devredeki Eşel Mobil sistemi gereği ÖTV gelirinden karşılanacak.
Kaynak: trthaber.com

Vergi kanunlarında değişiklik yapan teklif Meclis’te yasalaştı. Yasa, küçük esnaf ve çiftçiye vergi muafiyetleri getiriyor. Yıllık cirosu 240 bin liranın altında olan mükellefler gelir vergisinden muaf olacak.
Kaynak: trthaber.com

Döviz Bürolarına yönelik tebliğ ile döviz alım satımında bir alt sınır olmaksızın kimlik tespiti zorunlu hale getirildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca yapılan açıklamada bu kararın döviz piyasasına bir müdahale olmadığını döviz bürolarının kurumsallaşması adına yapılan bir uygulama olduğu belirtildi.

TCMB Ekim ayı Piyasa Katılımcıları Anketi açıklandı. Ankete göre;

  • Cari yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi bir önceki anket döneminde %16,74 iken, bu anket döneminde %17,63 olmuştur. 12 ay sonrası TÜFE beklentisi bir önceki anket döneminde %12,94 iken, bu anket döneminde %13,91
  • BİST Repo ve Ters-Repo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi bir önceki anket döneminde %19,00 iken, bu anket döneminde %17,82 olmuştur.
  • GSYH 2021 yılı büyüme beklentisi bir önceki anket döneminde %8,2 iken bu anket döneminde %8,9 olarak gerçekleşmiştir. GSYH 2022 yılı büyüme beklentisi ise bir önceki anket döneminde olduğu gibi %4,2 olarak gerçekleşmiştir.

 

Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı
Dr.Öğr.Üyesi Gizem Vergili

Bülteni pdf olarak indir