16 Eki FİNANSAL PİYASALARA BAKIŞ 219

Borsada jeopolitik baskı…
Küresel piyasaları etkisi altına alan jeopolitik gelişmeler Borsa İstanbul’da da satışlara neden oluyor. endeksi yaklaşık bir ay sonra yeniden 8 bin puanın altını gördü. Yeni haftaya yüzde 1,42 artışla 8 bin 228 puandan başlayan BIST 100 endeksinde seansın takip edilen bölümünde satıcılı bir seyir izlendi. Endeks 22 Eylül’den bu yana ilk kez 8 bin seviyesinin altını test etti. Dolar cinsinden bakıldığında ise endeks 285 dolar seviyesine kadar geriledi. Bu da 21 Eylül’den bu yana en düşük seviye oldu. Endekse puan bazında en yüksek negatif katkı Tüpraş’tan geldi. Jeopolitik gelişmeler endeks üzerinde genel olarak baskı yaratırken, Tüpraş’taki negatif fiyatlamada UBS’in şirketin hissesiyle ilgili tavsiyesini düşürmesi etkili oldu. Seans ortasında endekste 85 şirketin hissesinde düşüş kaydedildi. Satış dalgası sanayi hisselerini daha çok vurdu. Sanayi endeksinde yüzde 2’yi aşan gerileme izlendi. İsrail ile Hamas arasındaki çatışmalar devam ederken, hafta sonunda Tel Aviv’e ve İsrail’in güneyine roketler atıldı ve İsrail Savunma Kuvvetleri de Gazze’nin kuzey kesimi ve çevresindeki hedeflere saldırdı. Hizbullah’ın artan saldırıları, İsrail’in kuzeydeki Lübnan sınırında ikinci bir cephe açılması endişelerini artırdı. Bloomberg’in haberine göre ABD, çatışmalarda ikinci bir cephe açmamasını söylemesini istedi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile konuyla ilgili ilk görüşmesini gerçekleştirdi ve mevkidaşından Pekin’in bölgedeki nüfuzunu çatışmaların sonlandırılması için kullanmasını istedi. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ülkesinin İsrail’deki çatışmaları tırmandırmaması konusunda uyarmak için İran’la arka kapı görüşmeleri yürüttüğünü duyurdu.Öte yandan Beyaz Saray önümüzdeki hafta hem Ukrayna hem de İsrail’e yardım içeren ek bir finansman paketi sunmaya hazırlanırken, ABD Başkanı Joe Biden ülkesinin her iki ülkeye de yardım sağlama “kapasitesine” ve “yükümlülüğüne” sahip olduğunu söyledi. Bloomberg’in haberine göre Biden da telefonda görüştüğü İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun daveti üzerine ülkeyi ziyaret etmeyi değerlendiriyor.
Kaynak: bloomberht.com

Emtia piyasasında geçen hafta ürün bazlı ayrışmalar öne çıktı…
Jeopolitik risklerin etkisiyle geçen hafta yükseliş eğiliminin hakim olduğu emtia piyasasında, ürün bazlı ayrışmalar öne çıktı. Geçen hafta emtia piyasasını birçok faktör etkiledi. İsrail-Filistin çatışması kaynaklı endişeler, emtia piyasasını yönlendiren temel unsurlar arasında yer aldı. Üretim tahminleri, dolara olan talebin artması ve özellikle Çin kaynaklı endişelerin devam etmesi emtia piyasasında ürün bazlı ayrışmaların öne çıkmasına neden oldu. Rusya-Ukrayna savaşının yanı sıra İsrail-Filistin çatışmasının başlamasının ardından İsrail’in Suriye’ye saldırısında Şam ve Halep’teki uluslararası havalimanlarının eş zamanlı hizmet dışı kaldığına yönelik haber akışıyla çatışmaların daha da yayılabileceği endişeleri emtia fiyatlarını etkiledi. Geçen hafta değerli metallerde altın ve gümüşteki yükseliş dikkati çekerken, platinde sınırlı artış kaydedildi, paladyum ise değer kaybetti. İsrail-Filistin çatışmasının daha geniş bir alana yayılabileceği endişesi “güvenli liman” varlıklarından altına olan talebi artırdı. Altının ons fiyatı, İsrail-Filistin çatışmasının etkisiyle yüzde 5,5 yükselerek geçen haftayı 1.932,86 dolardan tamamladı. Kaydettiği 5,5’lik artışla 7 ayın en yüksek haftalık kazancına ulaşan altının ons fiyatı, 13-17 Mart 2023 haftasında yüzde 6,5 kazanç sağlamıştı. Analistler, altının ons fiyatının 27 Eylül’den bu yana ilk kez 1.900 doları aştığına dikkati çekerken, özellikle ABD 10 yıllık tahvil faizindeki gerileme altının ons fiyatındaki artışta önemli rol oynadı. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi, geçen hafta yaklaşık 17 baz puan gerileyerek yüzde 4,6240’a indi. Geçen haftayı gümüş yüzde 5,2 ve platin yüzde 0,4 kazançla, paladyum ise yüzde 1 düşüşle tamamladı. Analistler, paladyumun otomobillerdeki katalitik konvertör üretiminde kullanıldığını belirterek, elektrikli araçlara talebin artmasıyla normal otomobillere olan talebin düşebileceğine yönelik tahminlerin arttığını ve paladyumda talep endişelerinin öne çıktığını söyledi. Geçen hafta jeopolitik risklerin emtia piyasasında en fazla etkilediği ürün Brent petrol oldu. Brent petrol, haftayı yüzde 7,2 yükselişle 90 dolardan tamamladı. Brent petrol fiyatındaki yükselişte, İsrail ile Filistin arasındaki çatışmaların Orta Doğu’da tansiyonu yükseltmesinin küresel petrol arzını olumsuz etkileyeceği endişeleri etkili oldu. ABD ve Batılı ülkelerin İran’a karşı tedbir alma ihtimali de fiyatların yükselişine katkıda bulundu. Analistler, İsrail ile Filistin arasındaki çatışmaların daha da genişleyebileceği ihtimalinin risk algısının yüksek seyretmesine neden olduğunu ve yükselen petrol fiyatlarının küresel bazda enflasyon endişesini de artırabileceğini ifade etti. Geçen hafta baz metallere düşüş eğilimi hakim oldu. Tezgah üstü piyasada bakır yüzde 0,2, kurşun yüzde 4,6, alüminyum yüzde 1,5 ve çinko yüzde 3,4 değer kaybederken, nikel yüzde 0,6 değer kazandı. Zayıf küresel talep, yatırımcıların bakır da dahil olmak üzere endüstriyel metallere yönelik duyarlılığının yanı sıra fiyatlar üzerinde de baskı oluşturmaya devam ediyor. Güçlü dolar da baz metalleri olumsuz etkiliyor. Küresel ekonomik zorluklar, Çin’den gelen zayıf talep ve ABD’nin yenilenebilir enerji girişimlerindeki gecikme, özellikle bakır fiyatları üzerinde baskı oluşturuyor. Geçen hafta tarım emtia grubundaki ürünlerde sert yükselişler kaydedildi. Analistler, İsrail-Filistin çatışmasından dolayı uygulanabilecek kısıtlamalar nedeniyle tarım ürünlerinde bundan sonra da yükselişler görülebileceğini ifade etti. Chicago Ticaret Borsası’nda işlem gören buğday yüzde 2, mısır yüzde 0,4 ve soya fasulyesi yüzde 1,3 artarken, pirinç yüzde 0,6 düşüş kaydetti. ABD’de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange’de işlem gören kahve yüzde 6,2, şeker yüzde 1,3 ve kakao yüzde 1,3 kazançla geçen haftayı tamamlarken, pamukta yüzde 1,1 kayıp yaşandı. Dünya buğday üretim tahminlerindeki düşüş ve Orta Doğu’da gerilimin tırmanmasıyla tedarik zincirine yönelik endişeler, buğday fiyatlarında yükselişe neden oldu.
Kaynak: aa.com.tr 

Yellen: ABD’de yüksek faiz kalıcı olabilir…
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ABD’de yüksek faizin kalıcı olabileceğini ve ABD ekonomisinin ‘iyi durumda’ olduğunu söyledi. Yellen Orta Doğu’daki gerilimin küresel ekonomiye olası etkisine dair de yorum yaptı. AB yetkilileriyle Lüksemburg’ta buluşmaya hazırlanan ABD Hazine Bakanı Yellen, Sky News’a verdiği bir mülakatta ABD’nin borcunun yönetilebilir olduğunu söyledi. Yellen yüksek faiz döneminin devam edebileceğini belirterek “Yüksek faiz oranları kalıcı olabilir, ancak bu kesin değil. İzlediğimiz mali patika konusunda dikkatli olmalıyız” değerlendirmesini yaptı. İsrail-Hamas gerilimine dair de değerlendirmelerde bulunan Yellen Orta Doğu’da artan gerilimin küresel ekonomiyi resesyona sürükleyip sürüklemeyeceği konusunu öngörmek için erken olduğunu ifade ederek “Küresel ekonomide büyük sonuçları olup olmayacağını konuşmak için çok erken. Gerilimin İsrail ile Gazze’nin ötesine yayılıp yayılmayacağı önemli olacak. Ancak bu, kaçınmak istediğimiz bir sonuç” şeklinde konuştu. Yellen ABD’nin İsrail’in askeri ihtiyaçlarını karşılayacak güçte olduğunu ve Rusya karşısında Ukrayna’nın da desteklenmesi gerektiğini söyledi.
Kaynak: bloomberht.com

Yayın Komitesi
Prof.Dr.M.Başaran Öztürk (Komite Başkanı)
Prof.Dr.İlhan Küçükkaplan
Dr.Batuğhan Karaer
Doç.Dr.E.Savaş Başcı
Dr.Öğr.Üyesi Gizem Vergili